Đến nay những giá trị và thành tựu mà khoa học công nghệ của con người đã đạt được những bước tiến dài. Con người được xem như chủ động hơn trong chinh phục thiên nhiên và cải tạo thế giới nhưng cũng chính con người đang ngày một chậm lại so với tốc độ cuộc sống. TƯ DUY Chưa khi nào con người được trang bị nhiều kiến thức như ngày nay. Con người đọc sách nhiều hơn, mạng xã hội phát triển hơn, internet và xa lộ nhiều hơn nhưng tư duy và tính cách lại hẹp hòi hơn, nhiều tiện nghi và tiền bạc hơn nhưng ít thời gian quan tâm lẫn nhau hơn, tôi phát hoảng khi tiếp một phụ huynh là giáo viên tâm sự : mong con gái tôi sau năm nhất sẽ học thêm chuyên ngành hai để xin việc!!! Trời!!! Không nhẽ leo núi cứ phải học biết bơi??? Chúng ta lao vào kiếm tiền bất chấp mà quên mất rằng đôi khi tiền kiếm được không đủ chữa bệnh hoặc bù những thứ mất đi!!! Thật lạ đời con người được học nhiều hơn nhưng lại dễ bị “lừa” và thành ra sợ đến mức mất tự tin! Ngược đời! Hiện nay có một bộ phận nhìn người ta ăn mặc đẹp là y rằng “đa cấp” khổ thật! Phải nói thế nào nhỉ! Chắc chắn xu hướng tương lai không cưỡng được là kinh doanh sẽ phải theo kiểu đa cấp nhưng người ta sẽ gọi nó bằng tên mỹ miều khác và mọi người vui vẻ ùa theo! Đấy thông minh thế đấy! HỌC ĐẠI HỌC
Chưa khi nào con người lại chịu khó học hỏi như thời nay! Họ coi trường học là đỉnh cao của đỉnh cao và con người lấy mục tiêu “học tập” làm chân lý sống! Vậy nên giới trẻ coi việc đi học là cơ hội thể hiện! Đáng lẽ ra người ta mong học nhanh và hiệu quả để ra trường nhanh cống hiến nhanh nhưng chúng ta lại đang làm ngược lại khi cố động viên nhau “học thật nhiều” mà quên đi mất mọi kiểu học là để đi làm! Trên thế giới tồn tại loại học toàn lý thuyết (course study) và học thực hành (course work) thế nhưng khi đi du học chỉ toàn là Course study (toàn lý thuyết) vậy mà chúng ta cứ đổ xô đi mà chưa kiểm chứng chất lượng ngoài cái “mác”. Vậy nên kiểu học của chúng ta luôn chạy theo hình thức. Mấy ông thầy lên ti vi hay lên báo sẽ được người ta cho là “nổi tiếng” nhưng họ đâu biết được rằng nếu trong quản trị thì cái gì đã phổ biến sẽ không còn hiệu quả cao trong cạnh tranh nữa! Vậy nên khi đi học đừng có nghe mấy cái bài quảng cáo nữa nhé! Người giỏi thực sự sẽ từ chối chia sẻ trên truyền hình hay báo chí vì họ ý thức được thực chất của kênh truyền thông đó! NGÔN NGỮ Chưa khi nào ngôn ngữ theo kịp và phản ánh đúng chất lượng và giá trị của cuộc sống thế nên không có gì là lạ khi một vài cô giáo hay thầy giáo nói như đúng rồi nhưng bản chất của câu nói họ không hiểu cho cặn kẽ ngoài những khái niệm chung chung và mơ hồ kiểu định nghĩa rất “máy móc là gì? trong phim ba chàng ngốc”. Vậy nên có một vài từ quản trị hay lãnh đạo họ thi nhau dùng và thôi rồi các loại quảng cáo để “hút” giới tham quyền nhưng không có thực lực! Thời đại của văn minh công nghệ đòi hỏi chính xác nhưng ngôn ngữ chúng ta dùng thì toàn “quan ngại” “lo lắng” “tốt thì làm” “ đại bộ phận” “hầu như”... thời của các loại thức ăn nhanh nhưng tư duy con người lại rất chậm. CẠNH TRANH
Chưa khi nào chúng ta chấp nhận cạnh tranh đúng nghĩa! Có lẽ đó là quan điểm kiểu tư bản rồi! Họ nói cạnh tranh đấy chứ nhưng lại đưa ra các quy tắc phải “tình cảm” phải “trăm cái lý không bằng một tý cái tình”. Thế nên giới học thuật không công tâm dẫn đến giới công chức nhũng nhiễu và rồi con người ít trung thực theo kiểu “tài hèn, kế bẩn”!!! Một khi ra biển lớn AEC, TPP ... việc chủ động để không bị lép vế là cần thiết cấp bách nhưng chúng ta lại coi nó như việc “rác bẩn ngoài đường không bận hệ gì đến chúng ta” kiểu chắc nó chừa mình ra! Cạnh tranh sẽ phải bộc lộ ai nhanh hơn, ai chậm hơn, ai phù hợp hơn, ai hiệu quả hơn! Sinh tồn theo đúng nghĩa! HÀNH ĐỘNG Chúng ta kêu gọi hành động nhưng chúng ta lại làm rất nhiều việc khiến cho chúng ta ngày một “ảo hoá” “ảo tưởng sức mạnh” với những kiểu dạy tư duy hay khoá học nghe thì đúng nhưng không có giá trị thực tế trong cạnh tranh và làm việc chuyện nghiệp! Một thế hệ trẻ hào hứng khi nghe khởi nghiệp nhưng khi gặp thách thức thì... giải nghiệp!!! Hễ nhận xét thì thôi rồi! Chỉ biết ném đá và chia sẻ mọi thứ trên face vô tâm vô trách anh hùng bàn phím chiếm đa số! Kiến thức về pháp luật thì hạn chế đến e ngại! Đến bao giờ mới thoát bẫy nghèo, bẫy trung bình? ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP Rất nhiều kiểu làm từ thiện ai cũng cho mình đúng nên có kiểu thày nào cũng ra sức quảng cáo PR cho khoá học và làm thương mại bất chấp hiệu quả của nó dẫn tới người học xong nhưng chẳng có cái chuẩn nào giống như của Việt Nam chúng ta! Hãy tự đặt câu hỏi và trả lời xem nếu tất cả đều tốt sao chúng ta mãi đội sổ? Nếu chúng ta tốt cả, cao cả, “thật cả” sao chúng ta không cạnh tranh được! Bao giờ hết cảnh ngồi phòng máy lạnh làm chính sách, bao giờ hết kiểu thày dạy đại học đi dạy làm giàu! Và trường học thực sự là nền công nghiệp về con người! Và người dân tự ý thức được rằng đi làm cho chính tương lai của mình! Mọi người có trách nhiệm hơn trước chính mình rồi hãy đi làm từ thiện! Có lẽ chỉ số phát triển thì đang đi ngang mà nhân cách và đạo đức thì lệch chiều đi xuống hoặc chạy theo chiều ngược lại!
Gửi những ai đang mơ hồ trong cái nửa màu thực tế này hãy trung thực hơn với chính mình, hãy dũng cảm mà nhận trách nhiệm cho mọi cư xử của chính mình. Con người ta hơn nhau là ở cách hành xử! Để chúng ta đủ công tâm cho bứt phá trước một thực tế rất “muôn màu tốc độ sinh tồn”.
TS. Bùi Phương Việt Anh (2016) - Chủ tịch, TGĐ EAS Việt Nam
